Yapay zeka birçok alanda olduğu gibi insan kaynakları süreçlerini de yeniden şekillendiriyor. İnsan kaynakları departmanlarının çoğunlukla manuel işlemlerden oluşan iş süreçleri, dijital dönüşümle birlikte son yıllarda önemli değişiklikler geçirdi. Yapay zeka ve insan kaynakları yönetimi bir araya geldiğinde ise bu dönüşümü daha ileri bir noktaya taşıyor. İnsan kaynakları süreçlerinin veriye dayalı bir biçimde otomatikleştirilmesinin yanı sıra yapay zeka sayesinde mülakat, işe alma ve insan sermayesi yönetimine dair pek çok süreç daha verimli hale getiriliyor.
Geçtiğimiz birkaç yılda hayatın farklı alanlarında yapay zekanın yol açtığı değişim kendisini en çok da iş hayatında hissettirdi. İnsan kaynakları süreçleri ise yapay zekanın en etkili kullanıldığı alanlardan biri olarak adeta öncü görevi görüyor. Veri analitiği, makine öğrenmesi ve doğal dil işleme gibi teknolojilerin bu alanda kullanılmasıyla karar alma süreçleri veriye dayalı hale gelirken aynı zamanda operasyonel verimlilik sağlanabiliyor. Gelin, yapay zekanın insan kaynakları süreçlerini nasıl dönüştürdüğüne yakından bakalım.
Yapay Zeka İnsan Kaynakları Yönetimini Nasıl Dönüştürüyor?
İnsan kaynakları yapay zeka kullanımının en çok fayda sağladığı alanlardan biridir. Öyle ki bugün birçok şirket işe alım süreçlerinde yapay zeka uygulamalarından destek alıyor. Üstelik insan kaynakları yönetiminde yapay zeka teknolojisinin rolü bununla da sınırlı değil. Çalışan takibi, performans yönetimi, yetenek arama gibi insan kaynaklarının sorumluluğundaki süreçlerin büyük bir kısmında yapay zeka, bu süreçlerde verimlilik sağlanmasına ve veriye dayalı kararlar alınmasına imkan tanıyor. Yapay zekanın bu alandaki etkisi arttıkça, bazı kişiler bu durumu geleneksel insan kaynaklarının zamanla değişeceğinin bir işareti olarak görse de, bu değişimi İK’nın dönüşümü olarak değerlendirmek daha doğrudur.
Şirketler için her departmanın yeri ve önemi ayrı olsa da insan kaynaklarının kilit öneme sahip olduğu inkar edilemez. Şirketler ile onu meydana getiren iş gücü arasındaki iletişim köprüsü görevini gören insan kaynakları işe alım, işe başlatma, yetenek yönetimi, işten ayrılma, performans yönetimi, çalışan deneyimi gibi çeşitli süreçlerin yürütülmesinden sorumludur. İnsan kaynaklarında yapay zeka ve otomasyon sayesinde ise yürütülen bu süreçler çok daha verimli hale getirilebilir. Böylelikle tekrarlayan işlere harcanan zaman ve iş gücünden tasarruf sağlanabilir. Bu da İK personelinin süreçlere dair detaylı çalışmalar yapmasına olanak sağlar.
Yapay zeka sayesinde insan kaynakları departmanlarının sorumluluğundaki süreçler otomatikleştirme ve kişiselleştirme imkanı ile değişiyor. İşe alım süreçlerinin otomatikleştirilmesi, çalışan deneyimi ve kariyer yönetimine dair kişiselleştirilmiş süreçlerin oluşturulması gibi süreç odaklı dönüşümlerin yanı sıra bu dönüşüm karar almayı veriye dayalı hale getirilmesi yönünden de oldukça önemlidir. Yapay zeka, insan kaynakları süreçlerinden elde edilen veriler sayesinde çalışanların işten ayrılma riskinin belirlenmesi, mevcut insan kaynağının verimli kullanımı gibi karar almaya dair süreçleri kolaylaştıran gerçek zamanlı raporlamalar oluşturulmasını sağlar. Bu dönüşüm sayesinde İK uzmanları, operasyonel süreçleri yapay zekaya devrederek daha stratejik rollere odaklanabilir.
İnsan kaynakları yönetiminde yapay zeka sayesinde gerçekleşen dönüşümün daha iyi anlaşılabilmesi adına örnek üzerinden ilerlemek çok daha faydalı olacaktır. İnsan kaynakları ve yapay zeka bir araya getirildiğinde en çok fayda sağlanan alan işe alımdır. Açık pozisyonlar için gelen başvuruların değerlendirilmesi İK’nın en önemli sorumluluklarındandır. Tabii bu sürecin oldukça meşakkatli olduğu da göz ardı edilmemelidir. Yapay zeka ise gelen başvuruların tamamen otomatik şekilde, insan müdahalesine ihtiyaç olmadan bir havuzda toplanmasını ve belirlenen pozisyon için en uygun adayların filtrelenmesini sağlar. Bu süreç nihai işe alım kararı için yeterli olmasa da adayların veriye dayalı bir şekilde objektif olarak değerlendirilmesini sağlar.
İnsan Kaynakları Yönetiminde Yapay Zeka Kullanımının Avantajları
İnsan kaynakları yönetiminde yapay zekanın sağladığı avantajlar genel olarak otomasyon ve verimlilik artışı olarak özetlenebilse de bunlarla sınırlı değildir. Yapay zeka ile İK süreçlerinin dönüşümünün sağladığı başlıca avantajlar şunlardır:
- Tekrar eden ve insan gücüyle gerçekleştirilen pek çok iş süreci otomatikleştirilir. Tekrarlayan görevlerin yükünden kurtulan İK ise performans takibi, yetenek yönetimi gibi stratejik süreçlere odaklanabilir.
- İK iş gücünün verimli bir şekilde kullanılması ise hem zaman hem de ek iş gücüne olan ihtiyacın azalmasından dolayı maliyet tasarrufu sağlar.
- İşe alım, terfi, kariyer yönetimi gibi insan kaynaklarının sorumluluğundaki karar alma süreçlerinin veriye dayalı bir şekilde yürütülebilir.
- Veriye dayalı kararlar, tarafsız ve nesnel bir bakış açısına sahip olunmasını sağlar. Bu da kurum içerisindeki adalet duygusunu artırır ve önyargıların önüne geçer.
- İK departmanlarının en çok zaman harcadıkları süreçlerin başında gelen işe alım süreci yapay zeka sayesinde hızlı bir şekilde gerçekleştirilebilir. Adayların başvurularına hızlı bir şekilde olumlu veya olumsuz dönüş yapmak mümkün hale gelir. İK ekipleri için CV’lerin değerlendirilmesi, adayların filtrelenmesi ve ön mülakat gibi süreçler oldukça pratikleşir.
- Çalışan bağlılığı ve memnuniyeti sağlamayı hedefleyen çalışan deneyimi kavramı son yıllarda insan kaynakları yönetiminin önemli bir parçası haline gelmeye başladı. Yapay zeka ise kişiselleştirilmiş çalışan deneyimi sunmak adına çalışana kariyer ve eğitim planları oluşturulmasına katkı sağlar.
- Yapay zeka, sahip olduğu veriyi işleyerek farklı amaçlar için tahmine dayalı analizler oluşturabilir. Bu analizler sayesinde çalışan performansları, işten ayrılma riski gibi konular hakkında İK’yı bilgilendirir. Bir bakıma proaktif İK yönetimi sağlamak adına erken uyarı mekanizması oluşturulabilir.
- Rekabet avantajı sağlaması ise insan kaynakları yönetiminde yapay zeka kullanımının en önemli avantajlarından biridir. Yeteneklerin kısıtlı olduğu bir ortamda en doğru adayı seçmek, mevcut yeteneklerin elde tutulması ve performans takibi gibi şirketin geleceğini belirleyen kararlardır. Bu kararların veriye dayalı bir şekilde alınması rekabet avantajı elde edilmesinde etkili rol oynar.
İnsan Kaynakları Süreçlerinde Yapay Zeka Kullanımı
İnsan kaynaklarında yapay zeka kullanımı giderek yaygınlaşıyor. Üstelik insan kaynakları yönetimine dair hemen hemen tüm süreçlerde yapay zekanın sunduğu faydalardan yararlanmak mümkün. Yapay zekanın yaygın olarak kullandığı başlıca İK süreçleri ise şöyledir:
Yetenek Keşfi ve İşe Alım Süreci
Yetenek keşfi, iş ilanlarının oluşturulmasıyla başlayan işe alım sürecinin ilk adımıdır ve yapay zeka bu noktadan itibaren İK süreçlerinde etkili bir şekilde kullanılabilir. Adaylardan alınan CV ve diğer bilgilerin toplanması, başvuruların otomatik bir şekilde filtrelenmesi ve ön mülakat sürecinin hızlı bir şekilde gerçekleştirilmesi için yapay zekadan faydalanılır.
İşe Başlama ve İşten Ayrılma Süreçleri
İşe başlarken gerçekleştirilen oryantasyon ve iş başlama süreci yapay zeka sayesinde büyük ölçüde otomatikleştirilebilir. Adaydan istenen belge ve formların tamamlanması ve oryantasyon eğitimlerinin planlanması işe başlamaya yönelik süreçlerde yapay zeka ile kişiselleştirilmiş bir deneyim sunulabilir. Tıpkı İşe başlama sürecinde olduğu gibi, işten ayrılma sürecinde gerçekleştirilen işlemler de yapay zeka ile otomatik hale getirilebilir. Bu da süreçleri her iki taraf için de hızlı ve basit hale getirir.
Performans Yönetimi
Yapay zeka, insan kaynakları yönetimine dair tüm süreçlerin merkezi bir sistem üzerinden ve gerçek zamanlı olarak ele alınabilmesini sağlar. Süreçler sırasında toplanan verilerin anlık olarak analiz edilmesiyle elde edilen çıktılar sayesinde performans yönetimine dair kararlar veriye dayalı bir şekilde alınır.
Kişiselleştirilmiş Kariyer Yönetimi
İK’nın en önemli sorumluluklarından biri de çalışan bağlılığının ve memnuniyetinin sağlanmasıdır. Bu noktada elde tutma stratejileri ve kişiselleştirilmiş kariyer yönetimi devreye girer. Yapay zeka sayesinde her bir çalışan için özel olarak hazırlanmış analizler ve yol haritaları oluşturulabilir. Şirket ihtiyaçları ve çalışanın kariyerine yönelik hedefleri de göz önünde bulundurarak çift taraflı fayda sağlayan stratejiler yapay zeka sayesinde hayata geçirilebilir.
Raporlama ve Analiz
Analiz ve raporların iş hayatının ayrılmaz bir parçası olduğu inkar edilemez. Yapay zeka ise çok daha detaylı ve çoğu zaman gözden kaçabilecek bağlamların ortaya konulmasında etkili rol oynar. Yapay zeka, insan kaynakları süreçlerine dair toplanan verileri işler ve ihtiyaçlar doğrultusunda talep edilen raporları sunar. İK profesyonelleri, doğal konuşma dilini kullanarak adeta sohbet eder biçimde yapay zekadan ihtiyaç duydukları raporları talep edebilir.
Yeni nesil teknolojilerin etkin bir şekilde kullanımı işletmelerin geleceğine dair atılabilecek en önemli adımlardan biridir. 1989 yılında Eczacıbaşı Topluluğu çatısı altında temelleri atılan Eczacıbaşı Bilişim, bugün farklı ölçekteki işletmelerin teknoloji ihtiyaçlarına yönelik çözümler sunuyor. İşinizi yapay zeka ve diğer modern teknolojiler ile geleceğe hazırlamak için hemen Eczacıbaşı Bilişim ile iletişime geçin.
Kaynaklar:
https://www.ibm.com/think/topics/ai-in-hr
https://joshbersin.com/2025/04/is-the-hr-profession-as-we-know-it-doomed-in-a-strange-way-yes/
https://www.aihr.com/blog/ai-in-hr/